مطالعه لایسیمتری تأثیر مدیریت سطح ایستابی بر آبشویی نیترات، فسفات و شوری در زه‌آب در دزفول

امروزه مدیریت سطح ایستابی نقش مهمی در صرفه­جویی آب و اقتصاد کودهای مغذی مانند نیتروژن و فسفر و همچنین بهبود کیفیت آب در پایین­دست ایفا می­کند، ولی استفاده از این روش­ها در مناطق گرم و خشکی مانند خوزستان ممکن است به دلیل تبخیرتعرق زیاد و جریان مویینه­ای ایجاد محدودیت نماید. در این تحقیق به‌وسیله لایسیمترهای پلاستیکی امکان استفاده از روش‌های کنترل سطح ایستابی (زهکشی‌کنترل‌شده و آبیاری ‌زیرزمینی) با اعمال مدیریت آبشویی در اقلیم گرم و خشک دزفول تحت کشت گیاه گوجه­فرنگی رقم کینگ­استون بررسی گردید. به این منظور سه تیمار با شرایط مختلف کنترل سطح ایستابی شامل زهکشی‌آزاد، زهکشی کنترل‌شده و آبیاری زیرزمینی در سه تکرار در 9 عدد لایسیمتر (ارتفاع 90 و قطر40 سانتی­متری) در نظر گرفته شد. در این مطالعه، سطح ایستابی با شوری آب برابر 3/2 دسی‌زیمنس بر متر در عمق 50 سانتی‌متر از سطح خاک در دو تیمار کنترل سطح ایستابی و آبیاری ‌زیرزمینی ایجاد گردید. نتایج نشان داد ‌که درصد جرم نمک خروجی در زه­آب زهکشی آزاد و زهکشی‌کنترل‌شده به ترتیب 65 و 45 درصد بود. درصد هدررفت جرمی نیتروژن نیتراتی و فسفات در زه­آب تیمار زهکشی آزاد به ترتیب با مقدار 9/20 و 1/8 درصد بزرگ‌تر از مقادیر مشابه در تیمار زهکشی‌کنترل‌شده با مقادیر 7/13 و 7/5 درصد بود. با توجه به اینکه هدایت‌الکتریکی (EC) در تیمار آبیاری زیرزمینی در منطقه ریشه فراتر از 3 دسی‌زیمنس بر متر نرفت، هیچ‌گونه شست‌وشویی در این بخش صورت نگرفت. لذا نتایج این تحقیق امکان کارایی مدیریت سطح ایستابی را در عمق 50 سانتی‌متری در مقیاس آزمایشگاهی در مناطق گرم و خشک بیان می­کند.